تعلیم و تربیت انتقادی و پیوند‌های آن با برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان

author

  • ملیحه راجی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
Abstract:

برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان، به‌منزلۀ رویکردی تربیتی با محوریت گفت‌وشنود و با هدف پرورش تفکر مسئولانه، خلاق، و نقاد، متأثر از دیدگاه‌های تربیتی چندی است که در پژوهش‌های داخلی دربارۀ برخی از آن‌ها تحقیق و بررسی صورت گرفته است. در این میان به دیدگاه تعلیم و تربیت انتقادی، که از دهه‌های پایانی قرن بیستم در فضاهای آموزشی دنیا تأثیر فراوانی داشته، کم‌تر توجه شده است. این مقاله، ضمن بررسی خاستگاه‌ها، ماهیت، و ویژگی‌های تعلیم و تربیت انتقادی یا رادیکال، این رویکرد را بنابر آرای برجسته‌ترین مربی آن، پائولو فریره، تبیین می‌کند. به این منظور ماهیت تعلیم و تربیت و مهم‌ترین مفاهیم و مضامین در اندیشۀ این مربی انتقادی قرن بیستم بررسی خواهد شد. نتایج مطالعات حاکی از برخی تشابهات در دو نگرۀ تربیتی (رویکرد انتقادی و برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان) است که با روش استنتاجی به‌دست آمده است؛ شباهت‌هایی همچون پرورش تفکر و آگاهی انتقادی، طرح مسئله، آموزگار در نقش تسهیل‌گر، حلقۀ کندوکاو فلسفی و حلقۀ فرهنگی، شیوۀ آموزشی گفت‌وشنود بین آموزگار و دانش‌آموز به جای روش سنتی انتقال یک‌جانبه و تک‌گویانۀ مطالب از آموزگار به یادگیرندگان، مخالفت با تأکید صرف بر حافظه و حفظ طوطی‌وار مطالب، تأکید بر مشارکت فعال و آزادی عمل دانش‌آموزان و یادگیرندگان در فرایند آموزشی، تشویق به خوداندیشی و تفکر متأملانه که در هر دو دیدگاه به‌وضوح دیده می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعلیم و تربیت انتقادی و پیوند های آن با برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان

برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان، به منزلۀ رویکردی تربیتی با محوریت گفت وشنود و با هدف پرورش تفکر مسئولانه، خلاق، و نقاد، متأثر از دیدگاه های تربیتی چندی است که در پژوهش های داخلی دربارۀ برخی از آن ها تحقیق و بررسی صورت گرفته است. در این میان به دیدگاه تعلیم و تربیت انتقادی، که از دهه های پایانی قرن بیستم در فضاهای آموزشی دنیا تأثیر فراوانی داشته، کم تر توجه شده است. این مقاله، ضمن بررسی خاستگاه ...

full text

چرا تعلیم و تربیت انتقادی ؟

تعلیم و تربیت انتقادی ابزار و روش آزمودن و تلاش از جهت تغییر ساختارهای مدارس است که منجر به نا عدالتی می گردند. ابزاری فرهنگی - - سیاسی است که مفهوم تفاوت های انسانی بویژه موارد مربوط به نژاد، جنسیت و طبقه را جدی تلقی می کند. تعلیم و تربیت انتقادی درصدد رهایی ستمدیدگان و اتحاد افراد از طریق یک زبان مشترک نقد، تلاش ، امید به منظور پایان دادن به انواع مختلف رنجهای بشری می باشد. از طریق تعلیم و تر...

full text

جایگاه مکتب‌های فلسفه تعلیم و تربیت در آموزش زبان انگلیسی

اهمیت فلسفه در تمامی زمینه‌های علوم بشری بر کسی پوشیده نیست. ظهور مکتب‌های فلسفی در طول تاریخ در راستای پاسخگویی به زوایای پنهان دانش بشری بوده است. در حوزه تعلیم و تربیت، مکتب‌های مختلف فلسفی نظیر ایده‌الیسم، رئالیسم و غیره اندیشه‌ها و دیدگاه‌های خود را در ارتباط با آموزش بمفهوم کلی آن و ابعاد مرتبط با آن مطرح کرده‌اند. مبانی نظری حوزه آموزش زبان انگلیسی نیز بی‌تردید از اندیشه‌های مکتب‌های فلس...

full text

فلسفه مدرنیته و نقش آن در تعلیم و تربیت

در ساحت تعلیم و تربیت، خوباوری و اعتماد به قدرت تفکر و استنباط انسانی، بسیار ارزنده و یک امر بنیادی است: بدون این که از اهمیت ساحت های دیگر شناخت غفلت کرده باشیم، در این مقاله، به بیان اهمیت تعقل پرداخته ایم؛ تعقلی که بر مبنای فرهنگ و اعتقادات هر قومی، برای پیداکردن راه حلها برای مسایل جدید و بهبود و مسرت بار کردن زندگی ضرورت دارد. به اعتقاد ما، مسایل تعلیم و تربیت در عصر حاضر، مسایلی هستند که ...

full text

بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر ژیرو و هابرماس با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر ژیرو و هابرماس با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران است. برای دستیابی به این هدف ابتدا دیدگاه هر دو متفکر در باب تعلیم و تربیت و فعالیت­های تربیتی ،با استفاده از روش تحلیلی تطبیقی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که اگرچه هر دو متفکر متعلق به مکتب انتقادی بوده و غایت تعلیم و تربیت را رهایی­بخشی می­...

full text

مهارت‌های عقل‌ورزی در قرآن کریم و استلزامات آن برای اصلاح یا تکمیل «برنامۀ فلسفه برای کودکان»

هدف این مقاله، استنباط مهارت‌های عقل‌ورزی در قرآن کریم و ارائۀ پیشنهادهایی برای اصلاح یا تکمیل برنامۀ رایج «فلسفه برای کودکان» است. روش پژوهش، معناشناسی واژۀ عقل با استفاده از روابط همنشینی و جانشینی و استخراج مهارت‌های عقل‌ورزی براساس آن است. دستاورد این پژوهش، به‌دست دادن اصول و شیوه‌هایی برای پرورش مهارت‌های عقل‌ورزی است که ذیل سه عنوان کلی «هوشیاری نسبت به علامت‌ها و فهم دلالت آنها»، «علم ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 5

pages  15- 42

publication date 2013-03-02

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023